✍️آراز نیوز

در روزهای گذشته، مافیای آب در اصفهان با سازمان‌دهی کشاورزان محلی، خط لوله انتقال آب به یزد را به دلیل کمبود آب برای آبیاری مزارع تخریب کرد. این اقدام در حالی صورت گرفت که تأمین آب شرب، کشاورزی و صنعتی هر دو استان اصفهان و یزد، عمدتاً از حوزه‌های آبی لرستان و الاحواز صورت می‌گیرد.

از دهه ۷۰ و هم‌زمان با روی کار آمدن دولت رفسنجانی، سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و توسعه‌ای کشور به‌گونه‌ای رقم خورد که مناطق کویری ایران، علی‌رغم کمبود شدید منابع آبی، به مرکز تمرکز صنایع سنگین و آب‌بر تبدیل شدند. این روند که با حمایت گسترده شبکه‌های رانت، تخصیص بی‌رویه بودجه‌های ملی و نادیده گرفتن ملاحظات زیست‌محیطی همراه بود، در عمل توسعه‌ای مصنوعی و متکی به انتقال گسترده آب از مناطق پرآب دیگر را رقم زد.

استان‌هایی که تا پیش از آن به دلیل محدودیت‌های طبیعی‌شان ظرفیت محدودی برای صنایع آب‌بر داشتند، ناگهان به قطب فولاد، پتروشیمی و کشاورزی صنعتی بدل شدند. سدسازی‌های گسترده، طرح‌های انتقال آب بین‌حوضه‌ای و چشم‌پوشی از اعتراضات جوامع محلی، همگی به این مسیر دامن زدند. حامیان این سیاست‌ها باافتخار از «صنعتی شدن کویر» سخن می‌گفتند، غافل از آنکه این توسعه ناپایدار، روزی گریبان خودشان را خواهد گرفت.

اکنون‌که بحران آب به نقطه اوج خود رسیده، این بازیگران که تا دیروز در یک جبهه بودند، به جان هم افتاده‌اند. استان‌های کویری که سال‌ها از آب انتقالی بهره‌مند بودند، اکنون به رقبای تشنه‌ای تبدیل‌شده‌اند که هر یک تلاش می‌کند سهم بیشتری از منابع محدود باقی‌مانده را به خود اختصاص دهد. طرح‌های انتقال جدید، نه‌تنها مناقشات میان استان‌های کویری و استان‌های پرآب را تشدید کرده، بلکه خود کویری‌ها را نیز در برابر یکدیگر قرار داده است.

مناطق صنعتی که روزگاری با تکیه بر رانت و نفوذ سیاسی، برتری خود را به رخ استان‌های محروم‌تر می‌کشیدند، حالا برای زنده ماندن، مجبورند یکدیگر را بدرند. درگیری‌های رسانه‌ای، شکایت‌های حقوقی، لابی‌های سنگین در پایتخت و حتی اعتراضات خیابانی، تنها بخشی از این جنگ آب است که هرروز ابعاد تازه‌تری به خود می‌گیرد.

آنچه زمانی نماد پیشرفت و توسعه تلقی می‌شد، اکنون به نقطه‌ضعف و تهدیدی جدی تبدیل‌شده است. صنعتی که بر پایه نادیده گرفتن محدودیت‌های طبیعی شکل‌گرفته باشد، دیر یا زود با واقعیت‌های زیست‌محیطی روبه‌رو خواهد شد؛ و اکنون، کویر ایران در آستانه فروپاشی ایستاده است.