شاملو از منظری دیگر
«احمد شاملو» نماد استحاله هویتی و دیگرستیزی نهادینه – مجید آراز
واقعا چرا شاملو به عنوان یک شاعر فارس که بر علیه استبداد مبارزه می کند «ترکها» را شرمسار تاریخ می داند، «عرب ها» را دوست ندارد و سعی می کند برای خود کنیه «پارسی» دست و پا کند!؟
این روزها بیستمین سالروز درگذشت احمد شاملو از سوی دوستداران وی گرامی داشته می شود. در جامعه ادبی فارسی او شاعری مبارز شناخته می شود که الهام بخش بسیاری از مبارزین بر علیه استبداد بوده است. چه بسا چنین نیز بود. از زاویه ملت فارس او یک شاعر مبارز بود.
ولی شاملو جهات دیگری نیز داشت. این شعر او بسیار معروف است:
“شهروندی با اندام و هوشی متوسط.
نَسبَم با یک حلقه به آوارگانِ کابل میپیوندد.
نامِ کوچکم عربیست
نامِ قبیلهییام تُرکی
کُنیَتَم پارسی.
نامِ قبیلهییام شرمسارِ تاریخ است
و نامِ کوچکم را دوست نمیدارم”
(احمد شاملو، کتاب مدایح بی صله، شعر ‘در جدال با خاموشی’ )
واقعا چرا شاملو به عنوان یک شاعر فارس که بر علیه استبداد مبارزه می کند «ترکها» را شرمسار تاریخ می داند، «عرب ها» را دوست ندارد و سعی می کند برای خود کنیه «پارسی» دست و پا کند!؟
پدیده تحریف و مصادره نه تنها در تاریخ نگاری بلکه حتی در ترجمه و نگارش متون دینی و علمی امری رایج و دیرینه در جامعه فارسی (به عبارت دقیقتر تاجیک زبانان ساکن فارس و خراسان) است. بدین دلیل جامعه تاجیک زبان ایران برخی تحریفات و تفسیرهای خود را در اثر تکرار جز بدیهیات می داند.
ملی گرایی در میان ترکان آزربایجان جنوبی و مناطق مختلف ایران تا دهه های اخیر موضوعی فراگیر نبود. ولی ملی گرایی فارسها به دلایل تاریخی دیرینه است و در جنبش ضد عربی شعوبیه ریشه دارد.
روشنفکران فارسی (تاجیک زبانان ساکن فارس و خراسان) به دلیل قرنهای متمادی شکست در مقابل عرب ها و ترکها به صورت نهادینه نسل اندر نسل ضد ترک و ضد عرب بار آمده اند و این روند همچنان ادامه دارد.
این پدیده از میان سایر ملل ساکن در ایران خصوصاً ترکان افرادی را استحاله و به خود جذب کرده است. به این افراد در زبان ترکی قدیم «مانقورد» گفته می شود، یعنی کسی که جسم و عقل و روح خود را واگذار کرده و به دشمن خود تبدیل شده است. این «تازه واردها» برای نشان دادن اوج وابستگی، معمولاً در مقابل تبار خود قدارتر و بی رحمتر از دشمن هستند.
در میان ترکهای ایران مانقوردهای بسیاری پرورش یافتند. ولی ظاهراً سیر تاریخ به شکلی رقم می خورد که کم کم نسل این مانقوردها رو به انقراض است.
به هر روی شاملو به عنوان یک مانقورد نماد استحاله هویتی و دیگرستیزی نهادینه در جامه فارسی (تاجیک) است.
هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است