از عدم تمرکز اداری تا فدرالیسم پنهان
پیام تازه پزشکیان به مخالفان کوچک شدن دولت
مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، بار دیگر از ناکارآمدی و پرهزینه بودن ساختار متمرکز نظام اداری جمهوری اسلامی انتقاد کرد و گفت: «بیش از ۸۵ درصد منابع کشور صرف هزینههای جاری نظام اداری میشود، در حالی که درخواستهای متعددی برای حجیمتر شدن آن از سوی نهادهای مختلف مطرح میشود.»
به گزارش آرازنیوز به نقل از رسانهها حکومتی؛ وی با اشاره به اینکه هر تلاشی برای اصلاح ساختار اداری با «مقاومت و مخالفت» روبهرو میشود، افزود: «بزرگی نظام اداری باعث کندی و ناکارآمدی آن شده است و از نمایندگان میخواهم در مسیر چابکسازی دولت همراه باشند.»
پزشکیان پیشتر نیز در سخنرانیهای مختلف گفته بود که «هر استاندار باید رئیسجمهور استان خود باشد» جملهای که به گفته تحلیلگران، نشانهای از نگاه او به سوی نوعی عدم تمرکز سیاسی و مدیریتی در اداره کشور است.
وی در آبانماه امسال در دیدار با مجمع نمایندگان استانها تأکید کرده بود که «تفویض حداکثری اختیارات به استانها» یکی از محورهای اصلی دولت چهاردهم است و باید به مدیران محلی اجازه داده شود تا برای مشکلاتی که خود مسئول حل آن هستند، تصمیم بگیرند.
به باور برخی از ناظران سیاسی، اظهارات مکرر پزشکیان درباره تمرکززدایی و تفویض اختیار، بیانگر درکی عمیق از بنبست سیستم کنونی است؛ سیستمی که به گفته آنان، دیگر قادر به پاسخگویی به نیازهای متنوع ملتهای تحت ستم و نیازهای متفاوت شهروندان نیست. این ناظران بر این باورند که پزشکیان عملاً به ضرورت نوعی «فدرالیسم» باور دارد، اما بهدلیل محدودیتهای ساختاری و فشارهای سیاسی، نمیتواند این مفهوم را آشکارا مطرح کند.
در همین حال، منابع نزدیک به دولت میگویند رئیسجمهور بر این باور است که تمرکز قدرت در تهران باعث ناهماهنگی، فساد اداری و کاهش کارآمدی شده است. با این حال، تلاشهای او برای اعطای اختیارات بیشتر به استانداران تاکنون با مقاومت برخی نهادهای قدرت روبهرو شده است.
کارشناسان میگویند سخنان اخیر پزشکیان، نهتنها انتقادی به وضعیت نظام اداری موجود است، بلکه میتواند نخستین نشانه از شکلگیری گفتمان جدیدی در سطح عالی حکومت درباره لزوم بازنگری در ساختار تمرکزگرای ایران باشد گفتمانی که گرچه فعلاً در چارچوب «عدم تمرکز اداری» بیان میشود، اما به باور برخی، زمینهساز بحثهای جدیتر درباره فدرالیسم و بازتوزیع قدرت در آینده است.