ما، ائتلاف دموکراتیک ملت‌ها در ایران، با نفرت و اندوه عمیق، جمعه‌های خونین زاهدان و خاش را محکوم می‌کنیم؛ جنایاتی که در پاییز ۱۴۰۱ بلوچستان را به صحنه‌ی یکی از خونبارترین کشتارهای حکومتی در تاریخ معاصر ایران بدل ساخت و هنوز زخم آن بر وجدان مردم بلوچ و همه‌ی آزادی‌خواهان ایران باز است.

روز جمعه ۸ مهر ۱۴۰۱ (۳۰ سپتامبر ۲۰۲۲)، هزاران نفر از مردم بلوچ برای ادای نماز جمعه در مسجد مکی زاهدان گرد آمده بودند. پیش از پایان نماز، یگان‌های ویژه و سپاه پاسداران از پشت‌بام‌ها و خیابان‌های اطراف، نمازگزاران را با رگبار گلوله‌های جنگی هدف قرار دادند. این کشتار هولناک، که در کمتر از چند دقیقہ ده‌ها خانواده را داغدار کرد، بنا به آمار مستند بیش از صد شهید و نزدیک به ۷۰۰ زخمی بر جای گذاشت. بسیاری از قربانیان، از جمله کودکان و رهگذران بی‌دفاع، حتی فرصت خروج از صف‌های نماز را نیافتند.

تنها یک هفته بعد، در جمعه ۱۵ مهر ۱۴۰۱ (۷ اکتبر ۲۰۲۲)، فاجعه‌ای مشابه در شهر خاش رخ داد. مردم که پس از نماز جمعه برای اعتراض مسالمت‌آمیز گرد آمده بودند، بار دیگر با گلوله‌های مستقیم سپاه و یگان ویژه روبه‌رو شدند. در این حمله نیز ده‌ها نفر جان باختند و صدها نفر زخمی یا بازداشت شدند.

این دو کشتار سازمان‌یافته به‌روشنی نشان داد که سرکوب در بلوچستان نه حادثه‌ای مقطعی، بلکه بخشی از سیاست سیستماتیک و هدفمند جمهوری اسلامی است؛ سیاستی که هر اعتراض مدنی ملت‌های غیر فارس را با برچسب «ناامنی» و «تجزیه‌طلبی» سرکوب می‌کند. در حالی که در بسیاری از شهرهای مرکزی ایران حکومت به استفاده از گاز اشک‌آور و تفنگ ساچمه‌ای بسنده می‌کرد، در زاهدان و خاش سلاح‌های جنگی، تیربار، نفربر و تک‌تیرانداز به‌کار گرفته شد.

سه سال پس از آن روزهای خونین، هیچ دادخواهی واقعی انجام نگرفته است. نه تنها عاملان و آمران اصلی — از فرماندهان میدانی تا تصمیم‌گیران امنیتی و سیاسی — محاکمه نشده‌اند، بلکه خانواده‌های شهدا و مجروحان تحت فشار و تهدید قرار گرفته‌اند تا از پیگیری عدالت دست بکشند. چند محاکمه‌ی نمایشی علیه نیروهای رده‌پایین نتوانست حقیقت را پنهان کند: این جنایات تصمیمی از بالاترین سطوح حاکمیت بود.

ما در آستانه‌ی سومین سالگرد این فاجعه، یاد بیش از صد شهید و صدها مجروح زاهدان و خاش را گرامی می‌داریم و اعلام می‌کنیم که دادخواهی و محاکمه‌ی آمران و عاملان این کشتارها، مطالبه‌ای غیرقابل مصالحه است. هیچ عذرخواهی صوری و هیچ نمایش حکومتی نمی‌تواند جایگزین محاکمه‌ی عادلانه شود.

ما بر همبستگی ملت‌های تحت ستم ایران تأکید می‌کنیم. امروز بیش از هر زمان دیگر، لازم است که ملت‌های آذربایجان جنوبی، بلوچستان، الاحواز، کوردستان، قشقایی، لر، ترکمن و دیگران با پوشش خبری و مستندسازی دقیق این جنایات، صدای واحد دادخواهی را به گوش جامعه‌ی جهانی برسانند. سکوت و پراکندگی تنها به سود رژیم است؛ وحدت و هم‌افزایی، تنها راه پاسداری از حقوق ملی و انسانی ماست.

ما از نهادهای حقوق بشری، سازمان ملل، عفو بین‌الملل، دیدبان حقوق بشر و تمامی مراجع بین‌المللی می‌خواهیم که با تشکیل هیئت‌های حقیقت‌یاب و پیگیری قضایی، مانع از فراموش شدن این فاجعه شوند و برای محاکمه‌ی آمران و عاملان، چه در سطوح نظامی و چه سیاسی، اقدام کنند.

ائتلاف دموکراتیک ملت‌ها در ایران متعهد است که:
• همبستگی ملی و فراملی را تقویت کند؛
• حق دانستن، یادآوری و دادخواهی را پیگیری نماید؛
• از راه‌های حقوقی و بین‌المللی برای محاکمه‌ی آمران و عاملان هر نوع جنایت تلاش کند؛
• و تا تحقق عدالت برای شهدای جمعه‌های خونین زاهدان و خاش، از پا ننشیند.

ما با خانواده‌ها و بازماندگان این فاجعه‌ی هولناک اعلام همدردی می‌کنیم و یاد جان‌باختگان را گرامی می‌داریم. سوگ و خشم ملت بلوچ، به نیرویی ماندگار برای آزادی و عدالت بدل شده است و ما عهد می‌بندیم که این جنایت هرگز به فراموشی سپرده نخواهد شد.

ائتلاف دموکراتیک ملت‌ها در ایران

۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵ / ۴ مهر ۱۴۰۴

«ائتلاف دموکراتیک ملت‌های ایران»

• تشکیلات مقاومت ملی آزربایجان – دیرنیش
• جنبش دانشجویی آزربایجان – آزوح
• جنبش مبارزه عربی برای آزادی احواز – النضال
• حزب بلوچستان راجی تپاکی گل
• حزب دموکرات آزربایجان جنوبی – گآدپ
• حزب راه آزادی قشقایی – قایی
• حزب مرکز آزربایجان